Κατηγορία: κοινωνική δικαιοσύνη

Η σημερινή κρίση της πανδημίας όπως και όλες οι μεγάλες διεθνείς κρίσεις των τελευταίων χρόνων, προκάλεσαν στις κοινωνίες ένα ισχυρό σοκ, δημιούργησαν  νέα δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο και μας έδωσαν τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουμε  πως καμμιά χώρα δεν μπορεί  να αντιμετωπίσει μόνη της τις τεράστιες προκλήσεις της εποχής, να συνειδητοποιήσουμε τη μεγάλη σημασία που έχει η ευρωπαϊκή αλλά και διεθνής συλλογική δράση και αλληλεγγύη.

Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας  είναι μια απόφαση ορόσημο για το όραμα της Ευρώπης και για το μέλλον της. Η Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη αναδεικνύεται ως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής.

Φαίνεται πως η Ευρώπη κάνει μια στροφή και της δίνεται για πρώτη φορά η ευκαιρία, από Ευρώπη των 2 ταχυτήτων να μετεξελιχθεί σε Ευρώπη της συνεργασίας, της Αλληλεγγύης και της ισότητας.

Η πανδημία αναμένεται να προκαλέσει έξαρση των ανισοτήτων, αφού οι εργαζόμενοι σε επισφαλείς θέσεις εργασίας ή όσοι αμείβονται με χαμηλότερους μισθούς, όπως είναι οι γυναίκες, οι μετανάστες και γενικότερα οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες πρόκειται να πληγούν δυσανάλογα από την κρίση της απασχόλησης που αναμένεται.

Χάρη στα κεφάλαια που θα αντλήσει από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η χώρα μας θα έχει την ευκαιρία να αντιμετωπίσει τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας, να  λάβει μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, να γίνει πιο βιώσιμη και ανθεκτική. Το ζήτημα είναι αν και πως θα εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία η Ευρώπη, η χώρα μας και η κοινωνία. 

Στα παρακάτω σημαντικά σημεία νομίζω πως πρέπει να δώσουμε μεγάλη έμφαση τα επόμενα χρόνια:

1. Πού θα διοχετευτούν τα κεφάλαια και οι επενδύσεις, με ποιόν τρόπο, ποια στρατηγική και ποιους κανόνες;

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια τεράστια πρόκληση να υλοποιήσουμε μια δίκαιη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, να δημιουργήσουμε νέες υποδομές, να ενισχύσουμε το δημόσιο σύστημα υγείας, να μειώσουμε τις κοινωνικές ανισότητες , τις έμφυλες ανισότητες.

Όλα αυτά απαιτούν στρατηγική και κανόνες για να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος, να διασφαλίσουμε ότι τα κεφάλαια θα φτάσουν στους τελικούς αποδέκτες, ότι θα ωφεληθούν και οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ότι θα είναι ωφελούμενη η κοινωνία στο σύνολό της.

2. Εδώ, θέλω να δώσω έμφαση στην αντιμετώπιση των έμφυλων ανισοτήτων γιατί η πανδημία έπληξε άνισα τις γυναίκες στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο με οικονομική και εργασιακή ανασφάλεια, έξαρση της ενδοοικογενειακής βίας και έναν τεράστιο όγκο δουλειάς καθημερινά για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων.

Οι γυναίκες είναι γνωστό πως διαδραματίζουν έναν πολύ ουσιαστικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και στη υιοθέτηση προτύπων βιώσιμης κατανάλωσης, παραγωγής και διαχείρισης των φυσικών πόρων.

Και το λέω αυτό γιατί έχει μεγάλη σημασία να εστιάσουμε σε 2 πολύ σημαντικά θέματα. Το ένα είναι η συμμετοχή των γυναικών στη λήψη αποφάσεων από το σχεδιασμό ως την υλοποίηση των προγραμμάτων.

Και το άλλο θέμα είναι η διοχέτευση κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης για να αμβλυνθούν οι έμφυλες ανισότητες.

3. Η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης (Ιταλία , Ισπανία) παρουσιάζουν έναν χαμηλό δείκτη απορρόφησης των Ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αυτή η ευκαιρία όμως δεν πρέπει να χαθεί. Τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον και την ανθεκτικότητα  της χώρας μας και της κοινωνίας. Η χώρα μας πρέπει να κάνει μια πολύ μεγάλη προετοιμασία και αγώνα δρόμου για να πετύχει την απορρόφηση των κονδυλίων μέσα στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί.

4. Εξαιρετική σημασία έχει η ενεργός συμμετοχή και ο ουσιαστικός διάλογος που πρέπει να ξεκινήσει με  όλα τα εμπλεκόμενα μέρη της κοινωνίας και σε όλα τα στάδια, στον σχεδιασμό, τη διαμόρφωση και την υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων – μεταρρυθμίσεων. Η τοπική Κοινωνία είναι το κλειδί για την επιτυχία.

5. Με πρόσφατο νόμο του Υπουργείου Περιβάλλοντος ουσιαστικά καταργούνται οι ενεργειακές κοινότητες και μπαίνει φραγμός στο δικαίωμα των πολιτών για συμμετοχή στις ενεργειακές αγορές. Η κατάργηση των ενεργειακών κοινοτήτων είναι πλήγμα για την ενεργειακή δημοκρατία και πρέπει να απαιτήσουμε από την Κυβέρνηση  την άμεση απόσυρση της σχετικής διάταξης.

6. Ένα άλλο μεγάλο θέμα είναι η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες, που είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας μας. Είναι κρίσιμο να σταματήσουν οι εγκρίσεις νέων ΑΠΕ.  Να μην εγκριθεί καμία νέα επένδυση σε Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μέχρι να ψηφιστεί ένα χωροταξικό σχέδιο για τις ΑΠΕ, με γνώμονα την  προστασία της βιοποικιλότητας και πάντα με την ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.

Εν τέλει, είναι ανάγκη σήμερα να συνειδητοποιήσουμε πως από αυτή τη μεγάλη απειλή, από αυτή τη μεγάλη μάχη ζωής, πρέπει να βγούμε πιο δυνατοί.

Και είναι ανάγκη σήμερα να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα, αν θέλουμε ή όχι να γίνουμε πιο ανοιχτοί και περισσότερο ανθρώπινοι.

Μετά από εκατοντάδες χρόνια αγώνων κατά της ανθρώπινης εκμετάλευσης με κορύφωση τη Γαλλική Επανάσταση, μπορούμε σήμερα να ισχυριστούμε πως οδεύουμε στην εποχή της Κοινωνικής Δικαιοσύνης και των ίσων ευκαιριών;

Μόνο σε μια φράση, που συνοψίζει τα αποτελέσματα της Έκθεσης 2015 της Oxfam International για τις παγκόσμιες ανισότητες, βρίσκεται συμπυκνωμένη η απάντηση: «Μόλις το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει περισσότερο πλούτο από ότι το υπόλοιπο 99% του παγκόσμιου πληθυσμού μαζί».

Τεράστιο το χάσμα ανάμεσα στις αναπτυγμένες και μη χώρες του Κόσμου. Τεράστιο και το χάσμα ανάμεσα στις χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά και του Ευρωπαϊκού Νότου.

Αντίστοιχα, στην Ελλάδα σήμερα μεγάλο μέρος του πληθυσμού παραμένει απροστάτευτο μπροστά στον κίνδυνο από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, τους πλειστηριασμούς και τις απολύσεις, ενώ η ανεργία, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους και τις γυναίκες, είναι η υψηλότερη της Ευρώπης.

Μπροστά σε αυτήν τη θλιβερή πραγματικότητα η σημερινή Κυβέρνηση αντί να χτίζει το κοινωνικό κράτος και να παίρνει μέτρα προστασίας για τους αδύναμους, παραδίδει ουσιαστικά τους πολίτες στην ασυδοσία των ισχυρών. Το διαπιστώσαμε με τις πρόσφατες απολύσεις υπαλλήλων στον τραπεζικό τομέα και τον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Το διαπιστώσαμε και με την κατάργηση του πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας.

Με αυτά τα δεδομένα, είναι υποκρισία να μην παραδεχόμαστε πως ζούμε σε μια κοινωνία δύο ταχυτήτων. Με αδύναμους κρίκους, που γίνονται ακόμη πιο αδύναμοι λόγω της οικονομικής κρίσης και ισχυρούς που γίνονται ακόμη πιο ισχυροί λόγω της συγκέντρωσης του πλούτου και της δύναμης σε λίγους.

Οι απλές δηλώσεις συμπαθείας για Κοινωνική Δικαιοσύνη προκαλούν, όταν συνοδεύονται από την παγκόσμια φτώχεια, τις ανισότητες, τη μεγάλη ανεργία, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων, την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αδιαφορία για την προστασία του πλανήτη, την έλλειψη περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, την ξενοφοβία, το άδικο φορολογικό σύστημα, τις δομικές ελλείψεις του κοινωνικού κράτους και όλες γενικά τις συντηρητικές πολιτικές που αντί να νοιάζονται για τον άνθρωπο και κάθε άνθρωπο του πλανήτη, εξακολουθούν να υπάρχουν στο βωμό της διατήρησης του «status quo».

Αντίστοιχα, για τους πολίτες της Δυτικής Αθήνας αποτελούν Κοινωνική Αδικία και όχι Κοινωνική Δικαιοσύνη η συνέχιση της πολύχρονης λειτουργίας του ΧΥΤΑ Φυλής με τις τραγικές συνέπειες για το περιβάλλον, την υγεία και την ποιότητα ζωής μας, όπως και η πρόσφατη παραχώρηση της Προβλήτας 4 της Ακτής Σκαραμαγκά ως «δώρο» στους μελλοντικούς αγοραστές των Ναυπηγείων, αντί να αποδοθεί εκεί που ανήκει, δηλαδή σε Εμάς τους Πολίτες της Δυτικής Αθήνας.

Είναι υποκρισία σήμερα την εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης να επιδιώκουμε τον «νέο πλούτο», αντί να σχεδιάζουμε κυρίως πως θα μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία, πως θα αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες για να γκρεμίσουμε τα τείχη που χωρίζουν τους ανθρώπους σε προνομιούχους και μη, σε ντόπιους και μετανάστες, σε γυναίκες, άνδρες ή σε ανθρώπους με διαφορετικές έμφυλες ταυτότητες, σε πολίτες του κέντρου και της περιφέρειας, σε πολίτες από τη μια ή τη άλλη όχθη του Κηφισού ποταμού.

Με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης το μήνυμα δημοκρατίας για τη νέα εποχή πρέπει να είναι ένα και δυνατό.

Να παλέψουμε όλοι μαζί για ριζοσπαστικές λύσεις που θα εξασφαλίσουν ίσες ευκαιρίες για κάθε άνθρωπο χωρίς διακρίσεις και ειρηνική συνύπαρξη σε μια ανοιχτή, συμπεριληπτική κοινωνία.